GELENEKSEL DESENLER

Yaklaşık 4000 yıllık ( m.ö 2000) bir desendir. Hititlerin mağara içi çizimlerinden ve yaptıkları çanakların üzerlerine işledikleri desenlerden etkilenilerek geliştirilmiştir. Genelde, kuş, geyik, at, keçi ve geometrik desenler görülür.

Çintemani, benek, pars beneği, üç top ve Farsçadaki pelenk isimleriyle de tanınır. Yan yana uzanan iki dalgalı şekil bize, kaplan ve pars postunu hatırlatır (çeşitli yayınlarda şimşek, bulut, dudak gibi değişik isimler altında da karşımıza çıkar).Özellikle XVI. ve XVII. yüzyıl saray halılarında ve kumaşlarında karşımıza çıkar. Orta Asya kökenli olduğunu söylediğimiz bu süsleme XVI. yüzyıldan sonra çini, kumaş, halı gibi el sanatı ürünlerinde kullanılmıştır.Çinideki kullanımında 3 nokta, bir topluluğun birlik olabilmesi için 3 bağlayıcı özelliği temsil eder. Bunlar; bilim, kültür ve din olarak tanımlanır.

Rumi motifler, Türk süsleme sanatı tarihi içerisinde her dönemde ve her türlü süsleme alanında yüzyıllardan beri kullanılan klasik motiflerimizdendir. Rumi “Anadolu’ya ait” anlamındadır eskiden Anadolu’ya Diyar-ı Rum denilmesi de ve 1071 Malazgirt Zaferi’nden sonra Anadolu’ya yerleşen Selçuklu Türklerinin bu motifi geliştirerek, çok kullanmalarından dolayıdır. Rumi motifine ayrıca Selçukî de denilmektedir. Rumi motifi ilk kez, 9.ve10.yüzyılda Uygur Türklerine ait bezeklik Freski’nde Rumi kanatlı ejderha figüründe bir motif olarak görülür. Uygurlulardan sonra kurulan Karahanlılar Devleti döneminde ise Rumi motifi desen haline gelecek kadar gelişmiş ve Türk süsleme sanatında bir üslup olmuştur.

Desende ince sarmaşık şeklinde daireler yer alır. Bu desene İstanbul deseni de denir. İstanbul yedi tepe olarak da bilinir ve genelde ürün üzerinde yedi daire olur ve bu daireler İstanbul da ki yedi tepeyi simgeler.

Osmanlı minyatür deseni padişahlara ve yüksek rütbelilere sunulmuş bir resim sanatıdır. Genelde sultanların günlük hayatları, tarihteki önemli olaylar, av sahneleri, savaş sahneleri resmedilmiştir. Her desende farklı hikayeler bulmak mümkündür. Ve bu desenlerin orijinalleri Topkapı sarayında bulunmaktadır.

Hayat Ağacı doğum, yaşam, ölüm ve yeniden doğuşu temsil etmektedir, yani kısacası yaşam döngüsü anlamına gelmektedir. Hayat Ağacı, diğer bir deyişle yaşam ağacı motifi, birçok kültürde karşımıza çıkmakla beraber, hemen her kültürde farklı adlarla anılmaktadır.

Eski Türk inançlarında (Şamanizm etkisiyle de ) Hayat Ağacı’nın kutsal bir yeri bulunmaktaydı. Eski Türkler, henüz İslam dinini benimsememişken, bir yaratıcının varlığına inanarak gücünü gökten alan bir topluluk olarak bilinmektedir. Bu onların, yükselen varlıklara (güneş, ay, ağaç) özel ilgisi olduğuna da işaret eder.